Ανακοίνωση για την εντεινόμενη συγκέντρωση των Υπηρεσιών σε λίγες υπηρεσιακές μονάδες
Αγαπητοί συνάδελφοι, στη συνεδρίαση του Γενικού Συμβουλίου της Π.Ο.Ε. Δ.Ο.Υ. της 06/02/2025, αποφασίσθηκε η οργάνωση κινητοποιήσεων εξαιτίας της εντεινόμενης δρομολόγησης διαδικασιών, από την πλευρά της Διοίκησης της Α.Α.Δ.Ε., για την υποβάθμιση των περισσότερων υπηρεσιακών μονάδων, τη μετατροπή των Δ.Ο.Υ. σε γραφεία εξυπηρέτησης πολιτών και την συγκέντρωση των κρίσιμων λειτουργιών του φορολογικού μηχανισμού σε λίγες αλλά θηριώδεις υπηρεσιακές μονάδες.
Επειδή οι αλλαγές αυτές θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα υπαλλήλων και πολιτών, η Συνεργασία Ανεξάρτητων Σχημάτων, ως μετέχουσα στην Εκτελεστική Επιτροπή της Π.Ο.Ε. Δ.Ο.Υ., κατόπιν συνεννόησης με τοις λοιπές παρατάξεις της Π.Ο.Ε. Δ.Ο.Υ., προέβη στη σύνταξη εγγράφου με τις απόψεις και τα επιχειρήματά μας, ως μέρος και των λοιπών ενεργειών μας, στην προσπάθεια να καταδειχθούν τα πολλά και σημαντικά προβλήματα που προκύπτουν από την υπερσυγκέντρωση των υπηρεσιών της Α.Α.Δ.Ε.
Παρότι οι παρατάξεις της ΔΑΣ, της ΠΑΣΚΕ/ΔΗΣΣΥΕ και της ΑΚΕ απέστειλαν τις παρατηρήσεις του επί του σχεδίου εγγράφου που υποβλήθηκε και αυτές ενσωματώθηκαν στο σύνολό τους στο τελικό κείμενο εντούτοις, οι δύο πρώτες εξ’ αυτών εν τέλει διαφώνησαν και ως εκ τούτου το συνταχθέν κείμενο δεν αποτέλεσε επίσημη θέση της Ομοσπονδίας. Η ΔΑΚΕ δεν έλαβε την οποιαδήποτε θέση ούτε υπέβαλλε κάποια πρόταση, παρότι είναι η παράταξη με τη μεγαλύτερη εκλογική δύναμη στον κλάδο μας και ένας μεγάλος αριθμός στελεχών της απολαμβάνουν πλήρη απαλλαγή από τα εργασιακά τους καθήκοντα, κάτι που τους παρέχει την ευχέρεια να ασχοληθούν ενεργά για το κοινό καλό του κλάδου.
Με βάση τα ανωτέρω, ως Συνεργασία Ανεξάρτητων Σχημάτων, αποστέλλομε άμεσα προς στους πρωτοβάθμιους Συλλόγους Εφοριακών όλης της χώρας, με μικρές τροποποιήσεις, το κείμενο που είχε συνταχθεί με βάση τις παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν, γιατί θεωρούμε ακράδαντα ότι αυτό θα αποτελέσει ένα ισχυρό όπλο στη φαρέτρα μας απέναντι στη Διοίκηση και τα επιχειρήματα που καταγράφονται σε αυτό θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν στις συναντήσεις του επόμενου διαστήματος με τους διαφόρους φορείς.
Λειτουργία των περιφερειακών υπηρεσιών
Οι Δ.Ο.Υ. είναι περιφερειακές φορολογικές υπηρεσίες με κάθετη δομή, που περιλαμβάνουν στη λειτουργία τους όλα τα φορολογικά και εισπρακτικά αντικείμενα και έχουν τμήματα τα οποία αλληλεπιδρούν και συνεργάζονται μεταξύ τους εύκολα και γρήγορα, με αποτέλεσμα την εύρυθμη λειτουργία τους, με βάση μάλιστα πρακτικές που έχουν διαμορφωθεί από την εμπειρία πολλών δεκαετιών.
Αποτελούν ένα δυναμικό μοντέλο φορολογικής υπηρεσίας που έχει δοκιμαστεί και αντέξει στον χρόνο, έχει προσαρμοστεί στην ελληνική πραγματικότητα με το έντονο γεωγραφικό ανάγλυφό της και επιπλέον είναι το πιο διαδεδομένο πρότυπο φορολογικής υπηρεσίας στις χώρες της Ε.Ε..
Εκπαίδευση και κατάρτιση
Οι Δ.Ο.Υ. αποτελούν κατ’ ουσία ένα κέντρο επιμόρφωσης για τους υπαλλήλους της, οι οποίοι έχοντας υπηρετήσει καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου σε πολλά και διαφορετικά αντικείμενα έχουν λάβει άρτια εκπαίδευση, έχοντας αποκτήσει όσο το δυνατόν πιο σφαιρική γνώση του φορολογικού μας συστήματος, το οποίο κατά γενική ομολογία είναι από τα πλέον σύνθετα και πολύπλοκα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό μάλιστα αποδεικνύεται και από την θεσμοθετημένη, από την Α.Α.Δ.Ε. εκπαίδευση, κατά την οποία οι νεοδιόριστοι υπάλληλοι υπηρετούν σε Δ.Ο.Υ. για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, ώστε μέσω κυκλικής απασχόλησης σε όλα τα τμήματα της Δ.Ο.Υ., να αποκτήσουν σφαιρική, αν και περιορισμένη λόγω χρόνου, άποψη περί των φορολογικών αντικειμένων.
Τοπικότητα και γνώση των ιδιαιτεροτήτων της κάθε περιοχής
Τα στελέχη των περιφερειακών υπηρεσιών, έχοντας εγγύτερη γνώση του είδους και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των τοπικών δεδομένων, μπορούν να διαχειριστούν με καλύτερο τρόπο τα διάφορα προβλήματα που ανακύπτουν αλλά και είναι σε θέση να εστιάσουν ελεγκτικά στις περιοχές και κλάδους επιχειρήσεων με αυξημένη ροπή προς φοροδιαφυγή.
Εξοικονόμηση πόρων
Οι περιφερειακές υπηρεσίες στεγάζονται συνήθως σε δημόσια κτίρια αντίθετα με τις κεντρικοποιημένες υπηρεσίες που μισθώνουν σχεδόν αποκλειστικά κτίρια ιδιωτών, επιβαρύνοντας τον κρατικό προϋπολογισμό με κόστη καταβολής ενοικίων. Από την επισκόπηση του προϋπολογισμού της Α.Α.Δ.Ε., διαπιστώνουμε, κατά τα τελευταία έτη, μια συνεχώς αυξανόμενη δαπάνη για καταβολή μισθωμάτων.
Εντατικοποίηση της εργασίας και επιβάρυνση των εργαζομένων
Η κεντρικοποίηση των υπηρεσιών και η άρση της χωρικής αρμοδιότητας θα έχει ως αποτέλεσμα τη λειτουργία των υπηρεσιών με ακόμη λιγότερο προσωπικό, το οποίο πλέον θα έχει αρμοδιότητες για ευρύτερη γεωγραφική περιφέρεια και μελλοντικά για όλη την επικράτεια. Αυτό θα έχει ως συνεπακόλουθο την περαιτέρω εντατικοποίηση της εργασίας μας και τη λειτουργία της φορολογικής διοίκησης με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, όπου πρωτεύων στόχος θα είναι η μεγαλύτερη εκμετάλλευση των εργαζομένων με το μικρότερο δυνατόν κόστος. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα συγχώνευσης του ΚΕΦΟΜΕΠ και του ΚΕΜΕΕΠ, στο οποίο η νέα, ακόμη πιο συγκεντρωμένη υπηρεσία που δημιουργήθηκε, δηλαδή το ΚΕΜΕΦ, έχει 130 λιγότερες οργανικές θέσεις από το άθροισμα των οργανικών θέσεων των δύο συγχωνευθεισών υπηρεσιών. Οι λιγότερες αυτές θέσεις σε μια τέτοια υπηρεσία έχει ως επακόλουθο την απώλεια δεκάδων ή και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, δεδομένου ότι οι υπάλληλοι αυτοί είχαν δυνατότητα βεβαίωσης ποσών βάσει ελέγχου, τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου ευρώ ο καθένας, σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο της Α.Α.Δ.Ε.
Σύμφωνα με τα δεδομένα που υφίστανται, η κεντρικοποίηση έχει επιβαρύνει σημαντικά τους εργαζόμενους αφού παρατηρούνται προβλήματα με απλήρωτες υπερωρίες, με αδιάθετα υπόλοιπα αδειών, με υψηλό κόστος μετακίνησης, με σοβαρά προβλήματα υγείας, εργασιακή εξουθένωση και άγχος.
Η χωροθέτηση των κτιρίων όπου στεγάζονται οι κεντρικοποιημένες υπηρεσίες δεν λαμβάνει κατ’ ελάχιστο υπόψη τα χαρακτηριστικά της γεωγραφικής κατανομής του πληθυσμού και τα συγκοινωνιακά προβλήματα στα αστικά κέντρα. Η συγκέντρωση ανατρέπει τον προγραμματισμό των εργαζομένων, οι οποίοι αναγκάζονται να δαπανήσουν τεράστιο προσωπικό χρόνο για τις μετακινήσεις από τον τόπο κατοικίας τους προς τον χώρο εργασίας, διατρέχοντας παράλληλα αυξημένο κίνδυνο ατυχήματος λόγω κόπωσης. Επίσης, το πρόσθετο κόστος μετακινήσεων αναλαμβάνεται από τους εργαζόμενους και άρα σε οδηγεί σε πραγματική μείωση των απολαβών τους, με τη Διοίκηση να μην εξετάζει τον ενδεχόμενο κάλυψης των πρόσθετων δαπανών, με την χορήγηση εξόδων κίνησης.
Εξαιτίας αυτών, θεωρούμε πως θα ενταθεί το φαινόμενο παραίτησης υπαλλήλων λόγω της αναγκαστικής αλλαγής του τόπου εργασίας, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο την ήδη ακραία υποστελέχωση των υπηρεσιών σε Αττική και Θεσσαλονίκη.
Επίσης, σε υπηρεσίες όπως το Κέντρο Φορολογίας Κεφαλαίου, εξειδικευμένοι επιστήμονες έχουν μετατραπεί σε υπαλλήλους εξυπηρέτησης κοινού, ασχολούμενοι καθημερινά με πλήθος εκκρεμών αιτημάτων αντί να ασχολούνται με ελεγκτικά αντικείμενα, κάτι που συνεπάγεται την απώλεια δημοσίων εσόδων.
Δημιουργία ανασφάλειας στους εργαζομένους
Παρότι η Διοίκηση της Α.Α.Δ.Ε. διατυμπανίζει ότι οι εργαζόμενοι της Α.Α.Δ.Ε. δεν κινδυνεύουν με απώλεια των οργανικών τους θέσεων ή με μετακίνηση σε άλλες υπηρεσίες και νομούς εντούτοις, αυτό δεν είναι πιστευτό σχεδόν από τον οποιονδήποτε. Δεν μπορούν άλλωστε οι εργαζόμενοι να ξεχάσουν τα μνημονιακά κλεισίματα πλήθους υπηρεσιών και Δ.Ο.Υ. σε διάφορους νομούς της χώρας εξαιτίας μάλιστα των οποίων υπήρξε αθρόα κινητικότητα σε άλλες δημόσιες ή δημοτικές υπηρεσίες, προκειμένου να αποφευχθεί η μετακίνηση ολόκληρων οικογενειών.
Προβλήματα στο επιχειρείν
Η δυσκολία πρόσβασης και επικοινωνίας με την φορολογική αρχή σε όλα τα επίπεδα δημιουργεί προβλήματα στο επιχειρείν και γενικότερα στην υγιή ανάπτυξη της οικονομίας. Η συγκέντρωση υπηρεσιών σε μια δομή έχει αποδείξει ότι οδηγεί σε αύξηση της γραφειοκρατίας, ασυνεννοησία και δημιουργία επιχειρηματικών εμποδίων.
Η δημιουργία των ΚΕΦΟΚ Αττικής και Θεσσαλονίκης έχει δημιουργήσει υπηρεσίες στις οποίες ακόμα και μια απλή επικοινωνία των πολιτών με κάποιον αρμόδιο δυστυχώς παραμποδίζεται από το πολυδαίδαλο τηλεφωνικό κέντρο των υπηρεσιών. Όταν δε παραστεί ανάγκη αυτοπρόσωπης παρουσίας στις κεντρικοποιημένες υπηρεσίες, αυτό συνεπάγεται και για τις επιχειρήσεις την απώλεια εργατοωρών λόγω απόστασης και χρόνου εξυπηρέτησης καθώς και την επιβάρυνση με δαπάνες μετακίνησης. Συμβολαιογράφοι και δικηγόροι διατυπώνουν όλο και πιο συχνά παράπονα για αδυναμία επικοινωνίας με το ΚΕΦΟΚ.
Επίσης, αν κάποιος πολίτης χρειαστεί να εξυπηρετηθεί για διαφορετικά φορολογικά αντικείμενα τότε θα πρέπει να μεταβεί στις διαφορετικές «μονοθεματικές» υπηρεσίες/κέντρα όταν με τη λειτουργία των περιφερειακών υπηρεσιών αρκούσε η μετακίνησή του σε ένα διαφορετικό γραφείο ή το πολύ σε κάποιον άλλον όροφο της ίδιας υπηρεσίας.
Πλήθος επιμέρους προβλημάτων στη λειτουργία των κεντρικοποιημένων υπηρεσιών
Στις νεοσύστατες κεντρικοποιημένες υπηρεσίες, έχουν εμφανισθεί δεκάδες προβλήματα σε κάθε λειτουργική διαδικασία, τα οποία αντιμετωπίζουν καθημερινά οι εργαζόμενοι σε αυτές και οι πολίτες. Η απαρίθμηση και μόνο αυτών θα καταλάμβανε αρκετό χώρο αλλά ενδεικτικά αναφέρουμε την έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των συστημάτων, προβλήματα εξοπλισμού, προβλήματα αρχείου, κατανομή του προσωπικού, προβλήματα στις ηλεκτρονικές εφαρμογές, κ.λ.π.. Τα περισσότερα προβλήματα είναι σε γνώση των επιτελών αλλά οι τελευταίοι αδυνατούν να παρέχουν τις απαραίτητες λύσεις.
Προβλήματα πρόσβασης στο φυσικό αρχείο
Εξαιτίας της κεντρικοποίησης, έχουν δημιουργηθεί σοβαρά προβλήματα στη διαχείριση του φυσικού αρχείου, όπως για παράδειγμα στο ΚΕΒΕΙΣ. Οι εργασίες αυτές έχουν ανατεθεί σε ιδιωτική επιχείρηση, κάτι που ενέχει και κινδύνους σε σχέση με το φορολογικό απόρρητο αφού ιδιώτες αποκτούν πλέον πρόσβαση σε απόρρητα έγγραφα. Έχει διαπιστωθεί απουσία αναλυτικής καταγραφής και κατηγοριοποίησης των φακέλων που αποθηκεύτηκαν σε κιβώτια μέσα σε τεράστιες αποθήκες, με αποτέλεσμα να έχουν εμφανισθεί σοβαρές δυσλειτουργίες στο ΚΕΒΕΙΣ, με ορατό τον κίνδυνο για το δημόσιο συμφέρον. Η Διοίκηση της Α.Α.Δ.Ε., παρά τις πρόσφατες εξαγγελίες της, δεν φρόντισε για την ψηφιοποίηση του φυσικού αρχείου και αντίθετα επιβάρυνε τις υπηρεσίες με πρόσθετη γραφειοκρατία για την αίτηση πρόσβασης/παροχής του αρχείου, τον έλεγχο της πληρότητας των εγγράφων που της χορηγούνται κ.λ.π. Η εύρεση ενός φακέλου στο ράφι μιας υπηρεσίας πλέον μετατράπηκε σε μια χρονοβόρα και επισφαλή διαδικασία.
Υπερσυγκέντρωση εξουσίας
Η συγκέντρωση τόσων πολλών και μεγάλων εξουσιών σε ελάχιστα άτομα, τα οποία ελέγχονται απόλυτα από τη Διοίκηση της Α.Α.Δ.Ε., δεν είναι ευοίωνη, σε συνδυασμό μάλιστα με το παντελώς αναξιοκρατικό σύστημα επιλογής προϊσταμένων.
Η εμπειρία της λειτουργίας του ΚΕ.ΦΟ.Δ.Ε.
Το αποτέλεσμα από τη λειτουργία του ΚΕ.ΦΟ.Δ.Ε., μετά την ουσιαστική κατάργηση των Δ.Ο.Υ. της Αττικής, ήταν να συσσωρευθεί ένας τεράστιος αριθμός αιτημάτων πολιτών, για την ικανοποίηση των οποίων απαιτούνταν αναμονή αρκετών μηνών, γεγονός που ουδέποτε είχε εμφανισθεί στο παρελθόν στη λειτουργία των φορολογικών υπηρεσιών. Αποτέλεσμα αυτών ήταν η Διοίκηση της Α.Α.Δ.Ε. να αναδιανείμει τα αιτήματα αυτά στις Δ.Ο.Υ. της περιφέρειας προκειμένου να καλύψει τις ανεπάρκειές της στο σχεδιασμό των κεντρικοποιημένων υπηρεσιών της.
Η εμπειρία άλλων χωρών της ευρωπαϊκής ηπείρου
Από την εμπειρία άλλων φορολογικών συστημάτων στην Ευρώπη, διαπιστώνεται ότι η ύπαρξη υπερσυγκεντρωμένων υπηρεσιών είναι σε μικρή κλίμακα και υφίσταται παράλληλη διατήρηση πλήρως δομημένων περιφερειακών υπηρεσιών όπως οι Δ.Ο.Υ..
Στην Γαλλία για παράδειγμα, όχι μόνο δεν αποστερείται η πρόσβαση των πολιτών σε περιφερειακές μονάδες αλλά αντίθετα οι εκεί Αρχές έχουν θεσμοθετήσει τη λειτουργία ειδικών τμημάτων παροχής συμβουλών σε αυτές, υπάλληλοι των οποίων επισκέπτονται προληπτικά τις κατά τόπους επιχειρήσεις, λειτουργώντας συμβουλευτικά για την εφαρμογή του υφιστάμενου φορολογικού πλαισίου.
Ακόμη, επειδή κάποιοι επιτελείς της Α.Α.Δ.Ε. ισχυρίζονται ότι έχουν ως πρότυπο το βρετανικό σύστημα διοίκησης, θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι και εκεί λειτουργούν ενδυναμωμένες περιφερειακές φορολογικές υπηρεσίες και όχι αποψιλωμένα κέντρα εξυπηρέτησης πολιτών. Δυστυχώς, κατά τα φαινόμενα, η κεντρικοποίηση στη χώρα μας καταλήγει σε ένα ακόμα πείραμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η συνταγματική προστασία της διοικητικής αποκέντρωσης
Σύμφωνα με το άρθρο 101 του ισχύοντος Συντάγματος προβλέπεται ότι:
«1. H διoίκηση τoυ Kράτoυς oργανώνεται σύμφωνα με τo απoκεντρωτικό σύστημα.
2. H διoικητική διαίρεση της Xώρας διαμoρφώνεται με βάση τις γεωoικoνoμικές, κoινωνικές και συγκoινωνιακές συνθήκες.
3. Τα περιφερειακά όργανα του Κράτους έχουν γενική αποφασιστική αρμοδιότητα για τις υποθέσεις της περιφέρειάς τους. Τα κεντρικά όργανα του Κράτους, εκτός από ειδικές αρμοδιότητες, έχουν τη γενική κατεύθυνση, το συντονισμό και τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεων των περιφερειακών οργάνων, όπως νόμος ορίζει.
4. Ο κοινός νομοθέτης και η Διοίκηση, όταν δρουν κανονιστικά, υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών και ορεινών περιοχών, μεριμνώντας για την ανάπτυξή τους».
Επίσης, στην ανάλυση του Παναγιώτη Πικραμένου που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2023 στην ιστοσελίδα www.syntagmawatch.gr, σχετικά με το άρθρο 101 του Συντάγματος, αναφέρεται ότι: «το άρθρο 101 συνάπτεται με την, κατά το άρθρο 1 παρ. 1 και 2 Σ., δημοκρατική αρχή, θεμελιώδη αρχή του πολιτεύματος, διότι συμβάλλει στον δημοκρατικό μετασχηματισμό των κρατικών λειτουργιών ο οποίος αποβλέπει, μεταξύ των άλλων, στην εγκατάλειψη των αυταρχικών δομών του συγκεντρωτισμού και την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των κρατικών οργάνων διοίκησης που βρίσκονται εγγύτερα στον πολίτη. Άλλωστε σκοπός της διοικητικής οργάνωσης δεν είναι η άσκηση της διοικητικής εξουσίας, η οποία αποτελεί μέσο και όχι αυτοσκοπό σε μια δημοκρατική πολιτεία, αλλά (σκοπός) είναι η προστασία του γενικού συμφέροντος υπό την έννοια της εξυπηρέτησης του Λαού ώστε να εξασφαλισθεί η ισόρροπη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξή του».
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η Διοίκηση της Α.Α.Δ.Ε. δεν μπορεί να λειτουργεί με τρόπο αντίθετο προς τις επιταγές του Συντάγματος.
Επίλογος
Εν τέλει, αυτό που επιτυγχάνει η Διοίκηση της Α.Α.Δ.Ε., με τις επαναλαμβανόμενες και ελλιπώς σχεδιασμένες αλλαγές που προωθεί, είναι, μεταξύ άλλων, η πρόκληση αναστάτωσης, η δημιουργία ασταθούς πλαισίου για υπαλλήλους, πολίτες και επιχειρήσεις, η απώλεια χρόνου, η μεγέθυνση της γραφειοκρατίας, η περαιτέρω επιβάρυνση υπαλλήλων και πολιτών, η φυγή υπαλλήλων με υψηλά προσόντα προς τον ιδιωτικό τομέα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το δημόσιο συμφέρον και η βίαιη μετατροπή των υπηρεσιών μας σε υποστελεχωμένες και άκρως προβληματικές μονάδες.
Για τους λόγους αυτούς καλούμε τους συναδέλφους να στηρίξουν τις κινητοποιήσεις που αποφασίσθηκαν από το Γενικό Συμβούλιο, καθώς επίσης καλούμε όλους τους θεσμικούς φορείς όπως τα μέλη της Βουλής, τους εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης, τους επαγγελματικούς φορείς κ.λ.π., να συνδράμουν με κάθε τρόπο στην ακύρωση των σχεδίων της Διοίκησης της Α.Α.Δ.Ε., η οποία αποφασίζει χωρίς την ελάχιστη συζήτηση και επικοινωνία με τους εμπλεκόμενους, να μεταβάλλει δραστικά το τοπίο των υπηρεσιών της φορολογικής διοίκησης, κάτι που είναι βέβαια ότι θα επιδράσει με αρνητικό τρόπο στην καθημερινότητα όλων μας.