Αθήνα, 30/01/2025
Προς: 
Γενική Διευθύντρια Στρατηγικού Σχεδιασμού Α.Α.Δ.Ε. κ. Κολυβοδιάκου
 Κοινοποίηση: 
  • Διοικητής Α.Α.Δ.Ε. 
  • Συμβούλιο Διοίκησης Α.Α.Δ.Ε. 

ΘΕΜΑ: Κατάθεση απόψεων αναφορικά με τα προβλήματα επί των ελεγκτικών διαδικασιών

Κυρία Προϊσταμένη, 

Με αφορμή την συνάντηση αντιπροσωπείας της Π.Ο.Ε. Δ.Ο.Υ. με εσάς, σας καταθέτουμε τα προβλήματα που θεωρούμε ότι υφίστανται αναφορικά σε θέματα ελεγκτικών διαδικασιών της Α.Α.Δ.Ε. καθώς και τις προτάσεις μας.

  1. Μείωση του χρόνου διάρκειας του ελέγχου

Η ποσοτική στόχευση σε συνδυασμό με τις προθεσμίες, ειδικά μετά τη θεσμοθέτηση του άρθρου 28 του Ν.5104/2024 (νέος Κ.Φ.Δ.) για τον περιορισμό της διάρκειας του φορολογικού ελέγχου σε ένα έτος αποτελεί κατ’ ουσίαν μείωση του χρόνου παραγραφής των αξιώσεων του Ελληνικού Δημοσίου. Αυτή η συνθήκη θα εντείνει την ήδη αφόρητη πίεση στους ελεγκτές καθώς ο χρόνος δεν επαρκή προκειμένου να εξεταστούν όλες οι ενδείξεις για τυχόν φοροδιαφυγή λαμβάνοντας υπόψη τη χρονοβόρα διαδικασία  συγκέντρωσης στοιχείων από πηγές εντός και εκτός ΑΑΔΕ, με αυξημένο κίνδυνο είτε υποθέσεις σε εξέλιξη να παραγράφονται είτε να μην αποκαλύπτετε το πραγματικό εύρος της φοροδιαφυγής είτε υποθέσεις να «πέφτουν» στη ΔΕΔ είτε ο ελεγκτής να έρχεται αντιμέτωπος με τη δικαιοσύνη με ότι συνεπάγεται αυτή η κατάσταση στη ψυχολογική και οικονομική κατάσταση του ελεγκτή. Μη ξεχνάμε ότι η ΑΑΔΕ μέχρι σήμερα δεν έχει αυτοματοποιήσει την παροχή πληροφοριών εντός ΑΑΔΕ στον ελεγκτή (τυποποίηση εντολών ελέγχων και αυτόματα οι αρμόδιες υπηρεσίες να στέλνουν δεδομένα στον ελεγκτή χωρίς να απαιτείται πρωτοκόλληση αιτημάτων), δεν παρέχει ασφαλιστική κάλυψη στους ελεγκτές καθώς και τον κατάλληλο τεχνολογικό εξοπλισμό. Κατά τη γνώμη μας η σχετική διάταξη αποτελεί δαμόκλειο σπάθη για τους ελεγκτές και σε συνδυασμό με τις άθλιες αμοιβές θα οδηγήσει σε  κύμα φυγής από τα Τμήματα Ελέγχου και σε αδυναμία στελέχωσής τους, εκτός και αν αυτή είναι η στόχευση της Διοίκησης.

Θεωρούμε ότι η διάταξη αυτή πρέπει να καταργηθεί άμεσα και για τον λόγο αυτό πρέπει οι αρμόδιες υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε. να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες.

 

  1. Ανορθολογική στοχοθεσία

Η στοχοθεσία (πλήθος ελέγχων) που τίθεται από την αρμόδια Διεύθυνση Ελέγχων βρίσκεται πέρα από κάθε λογική. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται να προστίθεται ένας επιπλέον αριθμός υποθέσεων σε κάθε ελεγκτή ΧΩΡΙΣ η Διοίκηση να έχει προβεί στις κατάλληλες ενέργειες ώστε:

  1. Να έχουν καλυφθεί οι οργανικές θέσεις  
  2. Να έχουν αυτοματοποιηθεί διαδικασίες.
  3. Να έχουν τεθεί στη διάθεση των ελεγκτών πλατφόρμες άντλησης δεδομένων φορολογικών δηλώσεων σε excel με κριτήρια αναζήτησης (πχ είδος εντύπου, κωδικοί εντύπου, ΑΦΜ, έτη) ώστε να μειωθεί σημαντικά ο χρόνος συγκέντρωσης και επεξεργασίας αυτών των δεδομένων.
  4. Να αποτελεί κουλτούρα του οργανισμού η δια βίου εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού της και να ενθαρρύνεται η παραγωγική συνεργασία.
  5. Εγκεκριμένα από τη διοίκηση εγχειρίδια διαδικασιών, να έχουν επικοινωνηθεί κατάλληλα στο προσωπικό (σήμερα παρατηρείται ίδια θέματα να αντιμετωπίζονται διαφορετικά μεταξύ τμημάτων ακόμα και της ίδιας υπηρεσίας (επιλεκτικότητα που καταλήγει σε ανισότητες τόσο μεταξύ προσωπικού όσο και φορολογουμένων).
  6. Να μειώνεται η συχνότητα μεταβολής των φορολογικών διατάξεων και έκδοσης αποφάσεων που καλείται να γνωρίζει ο ελεγκτής. 

 

 Έτσι, ενώ πριν λίγα χρόνια ο αριθμός των υποθέσεων που ανατίθονταν ανέρχονταν σε περίπου 18 ανά ελεγκτή, έχουμε φθάσει στο έτος 2024 να αναλογούν στον καθέναν 31-32 υποθέσεις.

Πιθανολογούμε ότι αυτοί που ορίζουν τέτοιους στόχους μάλλον δεν έχουν εργασθεί σε ελεγκτική υπηρεσία.

Θεωρούμε, ενδεικτικά ότι, για ελεγκτικές υπηρεσίες εκτός ΚΕΜΕΦ και ΥΕΔΔΕ, μια εφικτή στοχοθεσία θα ήταν αυτή των 10-15 υποθέσεων ανά ελεγκτή, στις οποίες φυσικά να συμπεριλαμβάνονται 5-8 υποθέσεις επιστροφών φόρων, 2-3 υποθέσεις προτεραιοποιημένων ελέγχων και οι υπόλοιπες υποθέσεις να περιλαμβάνουν δελτία πληροφοριών για συγκεκριμένες παραβάσεις. Δεν πρέπει μάλιστα να μας διαφεύγει το γεγονός ότι οι ελεγκτές είναι επιφορτισμένοι και με τη διενέργεια προληπτικών ελέγχων, κάτι που τους στερεί πολύτιμο χρόνο.

 

  1. Άνιση μεταχείριση των ελεγκτών

Είμαστε σίγουροι πως γνωρίζετε για την ύπαρξη σοβαρών προβλημάτων αναφορικά στην ανάθεση των υποθέσεων ανάμεσα στους ελεγκτές της ίδιας Υπηρεσίας. 

Δυστυχώς δεν υπάρχει η ελάχιστη διαφάνεια ως προς τις αναθέσεις των εντολών ελέγχου όπως επίσης δεν υπάρχει η ελάχιστη στάθμιση της βαρύτητας των ανατιθέμενων υποθέσεων. Με τον τρόπο αυτό παρατηρείται το φαινόμενο κάποιοι ελεγκτές να λαμβάνουν εύκολες και ακίνδυνες εντολές ελέγχου ενώ κάποιοι άλλοι να λαμβάνουν τις πιο δύσκολες, χρονοβόρες και επικίνδυνες υποθέσεις, ήτοι να υπάρχει εξαιρετικά άνιση μεταχείριση.

Προτείνουμε να θεσπιστεί επιτέλους μια διαδικασία μοριοδότησης/στάθμισης της βαρύτητας κάθε υπόθεσης ελέγχου με βάση τη δυσκολία της έτσι ώστε όλοι οι ελεγκτές της κάθε Υπηρεσίας να επιφορτίζονται με υποθέσεις ίδιου συνολικού αριθμού μορίων, με διαδικασίες διαφάνειας και τυχαιότητας (όπου είναι εφικτό).

 

  1. Αριθμός υποθέσεων επιστροφών Φ.Π.Α. 

Όπως μας πληροφορούν από διάφορες ελεγκτικές υπηρεσίες, έχει δημιουργηθεί πρόβλημα σχετικά με τον αριθμό επιστροφών φόρων κάθε υπηρεσίας.

Για παράδειγμα ενώ στο επιχειρησιακό σχέδιο μπορεί να προβλέπονται έστω 100 υποθέσεις για μια Δ.Ο.Υ. εντούτοις μπορεί να ανατεθεί πολλαπλάσιος αριθμός υποθέσεων πχ 300. Ακόμη και αν η Δ.Ο.Υ. επιτύχει τελικά να ολοκληρώσει τον τελικό αριθμό υποθέσεων, παρόλα αυτά δεν προσμετράται στην απόδοση της Δ.Ο.Υ. ο τελικός αριθμός αλλά θεωρείται ότι η Δ.Ο.Υ. επέτυχε την υπερεπίτευξη του αρχικού στόχου των επιστροφών στο ποσοστό του 110%.

Αποτέλεσμα αυτού είναι να χαθεί το χρηματικό κίνητρο επίτευξης του συνολικού ελεγκτικού στόχου αφού έχει δαπανηθεί υπερβολικός χρόνος για τις επιστροφές φόρων, ο οποίος εν τέλει δεν αφιερώθηκε σε άλλες υποθέσεις, οι υπάλληλοι να έχουν εργασθεί πολύ περισσότερο από το κανονικό ωράριο και εν τέλει οι στόχοι της υπηρεσίες να φαίνεται ότι δεν έχουν επιτευχθεί.

Θεωρούμε ότι οι ανωτέρω στρεβλώσεις πρέπει να διορθωθούν με τις κατάλληλες παρεμβάσεις.

 

  1. Σοβαρές αστοχίες στην κεντρική στόχευση

Δυστυχώς κάθε χρόνο παρατηρούνται σοβαρά προβλήματα στην προτεραιοποίηση των υποθέσεων και την κεντρική στόχευση. Ειδικά στο τελευταίο έτος παρατηρήθηκαν σημαντικές αστοχίες, που είχαν ως αποτέλεσμα να αναλωθούν οι ελεγκτές σε υποθέσεις ήσσονος σημασίας ενώ η μεγάλη φοροδιαφυγή να παραμένει στο απυρόβλητο.

Ενδεικτικά αναφέρουμε:

Προτεραιοποιήθηκαν κεντρικά υποθέσεις στις οποίες οι ελεγχόμενοι φυσικά πρόσωπα είχαν προβεί σε επαγγελματικές δαπάνες μέσω του προσωπικού τους τραπεζικού λογαριασμού με αποτέλεσμα να μεταφερθούν οι δαπάνες αυτές στον κωδικό 049 «Δαπάνη αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών» της δήλωσης Ε1. Οι υποθέσεις αυτές στοχεύθηκαν για έλεγχο δεδομένου ότι υπήρχε αναντιστοιχία δηλούμενων εισοδημάτων και προσωπικών δαπανών.

Προτεραιοποιήθηκαν κεντρικά υποθέσεις του κλάδου διαμονής, εξαιτίας λανθασμένων στοιχείων του συστήματος της Α.Α.Δ.Ε. ως προς τα δεδομένα των ηλεκτρονικών πλατφορμών ενοικίασης καταλυμάτων (Booking, Airbnb κ.λπ.). Διαπιστώθηκε ότι φορολογούμενοι που είχαν συναλλαγές ύψους έστω 10.000,00 ευρώ με τις πλατφόρμες να εμφανίζονται ότι έχουν συναλλαγές 30.000,00 ευρώ, λόγω λάθους του συστήματος επεξεργασίας τους.

Ειδικά στις ελεγκτικές υπηρεσίες της Περιφέρειας, τα τελευταία χρόνια απουσιάζουν από τις καταστάσεις προτεραιοποιημένων υποθέσεων επαγγέλματα με μεγάλη ροπή προς τη φοροδιαφυγή, όπως τα ιατρικά επαγγέλματα.

Από τις ίδιες καταστάσεις απουσιάζουν οι εκδότες εικονικών στοιχείων, οι οποίοι αποτελούν μια μεγάλη εστία φοροδιαφυγής.

Θεωρούμε ότι υφίσταται σοβαρό πρόβλημα με τη διαδικασία της προτεραιοποίησης και αυτή πρέπει να ανασχεδιασθεί.

 

  1. Παρεμβάσεις στη διασταύρωση στοιχείων

Τα τελευταία χρόνια έχει γιγαντωθεί η φοροδιαφυγή μέσω των εταιρειών Ι.Κ.Ε. , οι οποίες σε ένα μεγάλο ποσοστό ιδρύονται με σκοπό την έκδοση εικονικών στοιχείων μεγάλου ύψους. 

Θεωρούμε ότι πρέπει να θεσμοθετηθούν δικλείδες ασφαλείας και διασταυρωτικοί έλεγχοι ώστε να διαπιστωθούν πχ μέσω του συστήματος Mydata ποιες επιχειρήσεις έχουν εκδώσει μεγάλα ποσά τιμολογίων χωρίς την αντίστοιχη υποβολή δηλώσεων έτσι ώστε άμεσα να γίνει απενεργοποίηση των Α.Φ.Μ. των εταιρειών αυτών και να μην υπάρχει η δυνατότητα έκδοσης ακόμη περισσότερων παραστατικών.

 

  1. Αξιοποίηση της γνώσης

Σε πάρα πολλές Υπηρεσίες έχουν δημιουργηθεί, κυρίως από τους τεχνικούς διαχειριστές,  διάφορα εργαλεία με σκοπό την έκδοση αναφορών, την υποβοήθηση των ελεγκτών κ.λπ. Τα εργαλεία αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν  από το σύνολο των υπηρεσιών αλλά δυστυχώς μένουν στην αφάνεια.

Προτείνουμε η Διοίκηση να προβεί άμεσα σε ενέργειες εντοπισμού των περιπτώσεων όπου έχουν δημιουργηθεί τέτοια εργαλεία, να τα αξιοποιήσει αλλά και να επιβραβεύσει τους δημιουργούς τους ώστε να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση.

Τέλος να αναφέρουμε ότι η διοίκηση όχι μόνο δεν δίνει κίνητρα, αλλά δεν προσαρμόζει την στοχοθεσία σε όσους συναδέλφους αποδεδειγμένα προσφέρουν την εξειδικευμένη γνώση, όπως για  παράδειγμα σε όσους είναι εισηγητές στην ΦΟΤΑ.

 

  1. Δείκτες εισπραξιμότητας

Έχει διαπιστωθεί ότι υφίσταται πρόβλημα με τους δείκτες εισπραξιμότητας των καταλογισθέντων ποσών με βάση τους ελέγχους όπως για παράδειγμα με αυτούς που αναφέρονται σε εκδότες εικονικών στοιχείων, αφού η φύση της συγκεκριμένης εισπραξιμότητας δεν μπορεί να επηρεαστεί από τους ελεγκτές. 

Θεωρούμε πως το θέμα των δεικτών εισπραξιμότητας πρέπει να εξετασθεί εκ νέου και πιθανώς ο δείκτης αυτός να μην υπολογίζεται στην απόδοση των υπηρεσιών.

 

  1. Χορήγηση κινήτρων επίτευξης στόχων (μπόνους)

Είναι ηλίου φαεινότερον ότι η χορήγηση των χρηματικών κινήτρων έχει εξελιχθεί σε μια ιλαροτραγωδία. Οι δεκάδες στρεβλώσεις επί της διαδικασίας έχουν οδηγήσει στο φαινόμενο ώστε κάθε χρόνο να παρατηρείται το γεγονός να λαμβάνουν το κίνητρο απόδοσης σχεδόν οι περισσότερες υπηρεσίες της Κεντρικής Διοίκησης εν αντιθέσει με τις λοιπές Υπηρεσίες. Επίσης παρατηρείται το γεγονός οι Δ.Ο.Υ. μιας Περιφέρειας να μην έχουν επιτύχει τους στόχους τους ενώ αντίθετα οι υπηρεσίες της ίδιας της Περιφέρειας να έχουν προβεί σε υπερεπίτευξη των στόχων τους. Δεν είναι δυνατόν σε ένα πόλεμο να υπάρχουν ήττες στο πεδίο της μάχης αλλά ταυτόχρονα οι στρατηγοί να παρασημοφορούνται ως επιτυχημένοι.

Θεωρούμε πως η χορήγηση κινήτρων πρέπει να θεσμοθετηθεί για το σύνολο της Α.Α.Δ.Ε. και να λαμβάνεται από το σύνολο των υπαλλήλων, ανεξαρτήτως υπηρεσιακής μονάδας όπου υπηρετεί ο καθένας.

 

  1. Προβλήματα του ΚΕΜΕΦ

Το νέο κέντρο ελέγχου, το οποίο είναι υπηρεσία αιχμής για την Α.Α.Δ.Ε.,  αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα που αναφέρονται κυρίως:

  • Στην υπερφόρτωση των ελεγκτών με μεγάλο αριθμό πολύπλοκων υποθέσεων.
  • Στη μη λήψη των διαφόρων εξόδων κίνησης για ένα μεγάλο αριθμό ετών, λόγω μη ύπαρξης διοικητικών υπαλλήλων για τη διεκπεραίωση της εκκαθάρισης και χορήγησης αυτών.
  • Στην υποστελέχωσή του κατά 130 περίπου οργανικές θέσεις, παρόλο που οι αρμοδιότητες διευρύνθηκαν, κάτι που οδηγεί στην απαξίωσή του. 

Θεωρούμε ότι τα ανωτέρω ζητήματα πρέπει να λυθούν άμεσα.

 

Εκ μέρους της Συνεργασίας Ανεξάρτητων Σχημάτων

Τσαγκαράκης Γεώργιος

Μοιραστείτε το αν το βρήκατε ενδιαφέρον: